આચાર્ય ચાણક્ય એ ગુરુ અને સંબંધીઓ સાથે સંબંધ કેવી રીતે જાળવી શકાય તેનું માર્ગદર્શન આપ્યું છે. આચાર્ય ચાણક્યની નીતિ આજે પણ અસરકારક છે. જાણો ચાણક્ય નીતિ ધર્મ, ગુરુ અને સંબંધીઓ વિશે શું કહે છે
દરેક વ્યક્તિના પ્રથમ શિક્ષક તેના માતા-પિતા છે, પછી તેની શાળાના શિક્ષકો અને પછી તેના જ્ઞાનમાં વધારો કરવા માટે તેના પોતાના અનુભવો છે. ગુરુ ભગવાનની સમાન છે, કારણ કે ગુરુ વિના શિષ્ય માટે જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવું અશક્ય છે. સાચા અને ખોટા વચ્ચેના તફાવતનું જ્ઞાન શિક્ષક દ્વારા જ મળે છે.
આચાર્ય ચાણક્ય કહે છે કે જેમ શિષ્ય પાસે ગુરુ પ્રત્યે ભક્તિની અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે, તેવી જ રીતે ગુરુ પાસેથી પણ શિષ્યને માર્ગ બતાવવાની અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે. ચાણક્યએ જણાવ્યું છે કે જીવનમાં ક્યારે ગુરુ, સ્ત્રી, ધર્મ અને સંબંધીઓનો ત્યાગ કરવો જોઈએ.
त्यजेद्धर्म दयाहीनं विद्याहीनं गुरुं त्यजेत्।
त्यजेत्क्रोधमुखी भार्या निःस्नेहान्बान्धवांस्यजेत्॥
શ્લોક પ્રમાણે જો ધર્મમાં દયા ન હોય તો તેનો ત્યાગ કરવો જોઈએ. એક અજ્ઞાની શિક્ષક, ક્રોધી પત્ની અને સ્નેહહીન સંબંધીઓથી પણ દૂર રહેવું જોઈએ.
કરુણા એ ધર્મનું મૂળ છે
આચાર્ય ચાણક્ય એ એક શ્લોકમાં કહ્યું છે કે જે ધર્મમાં કરુણા નથી તે ધર્મ છોડી દેવો વધુ સારું છે. ધર્મનો આધાર દયા અને કરુણા છે. આપણો મૂળ ધર્મ કોઈપણ જીવ કે આત્મા પર દયા કરવાનો છે. હંમેશા દયાળુ વ્યક્તિની ખુશી માટે કોઈ સ્થાન નથી.
આવા શિક્ષકને છોડી દેવા જોઈએ
ગુરુ શિષ્યને માર્ગદર્શન આપે છે, તેને યોગ્ય શિક્ષણ આપીને સમૃદ્ધ બનાવવા માટે સારા અને ખરાબમાં તફાવત કરવાનું શીખવે છે, પરંતુ આચાર્ય ચાણક્ય ના મતે જો ગુરુ પાસે જ્ઞાન નથી તો તે શિષ્યનું ભલું કેવી રીતે કરી શકે. આવા ગુરુ પાસેથી શિક્ષણ લેવાથી માત્ર ધનની ખોટ જ નથી થતી પરંતુ તે તમારું આખું ભવિષ્ય બગાડી શકે છે, તેથી આવા ગુરુને તરત જ છોડી દેવું સારું છે.
આવા સંબંધીઓથી દૂર રહો
સંબંધો પ્રેમ અને વિશ્વાસ પર બાંધવામાં આવે છે. આચાર્ય ચાણક્ય ના અનુસાર જે સંબંધીઓમાં તમારા પ્રત્યે પ્રેમ અને લાગણી નથી તેમનાથી દૂર રહેવું વધુ સારું છે. આવા સંબંધીઓ ફક્ત નામના હોય છે, જ્યારે તમારો સમય ખરાબ હોય છે, ત્યારે તેઓ તેનાથી દૂર થઈ જાય છે અને લાભ પણ લઈ શકે છે.
